Ngừa thai và kế hoạch hóa gia đình là hai phương pháp được dùng để ngừa bệnh và tránh thai (pregnancy).
Sự chọn lựa này tùy theo mỗi có nhân (không muốn có con, có chậm, hoặc ngưng có nữa); điều kiện sức khỏe như Tiểu đường (diabetes), cao huyết áp (hypertension), bệnh tim (heart disease), nhiễm HIV (HIV infection); và sự quan tâm của xã hội đối với dân số ngày càng tăng.
Những Yếu Tố Quyết Định Ngừa Thai:
• Điều kiện thuận tiện – Có thể mua không cần toa hay không ? Hoặc thiếu nữ mới lớn có cần xin phép Cha mẹ ?
• Giá cả -- Có thể mua nỗi chăng ? Đây là câu hỏi cần cân nhắc nếu như vấn đề có thai ngoài ý muốn xảy ra.
• Hiệu quả -- Có chắc chắn không ? Có bao nhiêu phần trăm phụ nữ vẫn bị thụ thai dù dùng thuốc ?
• Aûnh hưởng sức khỏe – An toàn hay không tùy theo cơ thể mỗi người. Thuốc ngừa thai không khuyến khích cho phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc.
• Thụ thai ngoài kế hoạch – Phải được đề cặp tới trước khi chọn phương pháp này. Vì cách này không hoàn toàn hiệu quả 100%.
• Bàn thảo chung – chấp nhận, hợp tác, ủng hộ phải được hai người đề cặp tới, mới đem kết quả mỹ mãn.
Phương pháp và hiệu quả chung:
Phương pháp “ngày xưa":
• Gián đoạn – Thu dương vật (penis) ra khỏi âm đạo (vagina) trước khi phóng tinh. Trên nguyên tắc, cách này cũng hiệu quả ít nhiều. Tuy nghiên, một ít tinh dịch có thể đã tiết ra trước đó. Cách này không bảo đảm.
• Vòi rửa – Rửa sạch âm đạo bằng vòi sau khi giao hợp. Cách này cũng không bảo đảm, vì tinh trùng co thể đã đi sâu trong vòng 90 giây sau khi phóng tinh.
• Cho con bú – Không chính xác là cho con bú sẽ không thụ thai. Khoảng 6% phụ nữ vẫn thụ thai trong trường hợp này. Loại thuốc “tí hon” ("mini pill") chỉ chứa hốc-môn progestin có thể hiệu quả trong lúc này. Hoặc liều nhẹ của tổng hợp hai hốc-môn estrogens anvê progestins cũng áp dụng được, dù cho nó có thể làm giảm lượng sữa ở người mẹ. Ngoài ra, hiệu thuốc Norplant, Depo-Provera tiêm chích, và các loại khác cũng hiệu quả và an toàn.
Phương pháp “truyền thống:
• Aùo mưa (condoms) – Là loại cao su đặc chế gọi là latex, vừa được thai và bệnh tình dục. Aùp dụng cho cả Nam và Nữ (female condom). Hiện nay áo mưa bán rất rẻ ở các tiệm dược và thuốc. Trong một năm xài, có khoảng 14 phụ nữ trong 100 phụ nữ bị thụ thai nếu xử dụng áo-mưa-Nam, và 21 phụ nữ trong 100 nếu xử dụng áo-mưa-Nữ. Hiệu quả tăng lên nếu như áo mưa được tẩm chất diệt tinh trùng.
• Thuốc bôi âm đạo diệt tinh trùng – thuộc dạng hồ, kem hoặc ống-hồ-đặc được đặt trong âm đạo trước khi giao hợp. Cách này dễ thực hiện nhưng vẫn không đảm bảo. Khoảng 26 phụ nữ trong 100 mang thai (xài trong vòng 1 năm). Hiệu quả tăng hơn nếu dùng với áo-mưa-Nam.
• Aùo-mưa-Nữ (diaphragm) – là một miếng vành mỏng, đàn hồi, được bôi thuốc diệt tinh trùng và đặt vào âm đạo trước khi giao hợp. Chỉ nên lấy nó ra sau 6 tới 8 tiếng, kể từ lúc chấm dứt giao hợp. Aùo-mưa-Nữ thường được cấp sau khi có sự khám nghiệm, để biết loại và kích thước cho từng người. Có khoảng 20 phụ nữ bị thụ thai trong 100 phụ nữ xài cách này suốt một năm.
• Đệm chắn trong âm đạo – là một miếng lót được thấm thuốc diệt tinh trùng, đặt vào âm đạo trước khi giao hợp. Nó tương tự như áo-mưa-Nữ có tính chất là một màn chắn. Sau khi giao hợp, đệm chắn cũng để nguyên từ 6 tới 8 tiếng. Cách này không cần toa bác sĩ. Khoảng 18 tới 28 phụ nữ bị thụ thai trong 100 phụ nữ xài suốt một năm. Hiện nay, cách này không còn phổ biến, nhưng dự tính sẽ mang nó trở lại thị trường.
• Cách ngừa tự nhiên -- Tức quan sát sự thay đổi của cơ thể (như dịch nhầy, nhiệt độ âm đạo thay đổi) và ghi chú theo lịch trình để biết đích xác thời gian rụng trứng (hòng tránh giao hợp thời gian này). Thông thường khoảng 5 ngày trước khi và sau khi trứng rụng sẽ ngừa được thai. Vì sau khi trứng rụng 5 ngày mà không gặp tinh trùng sẽ “chết” đi. Khoảng 15 tới 20 phụ nữ bị mang thai trong 100 phụ nữ dùng cách này suốt một năm..
Phương pháp mới::
• Thuốc viên – Cách này vận dụng tổng hợp 2 hốc-môn estrogen và progestin hầu ngăn ngừa sự rụng trứng và đều hòa kinh nguyệt. Cách này rất hiệu quả nếu uống đúng hạn định. Tránh dùng chung với thuốc kháng thể, vì sẽ làm giảm hiệu lực của thuốc. Hiện này có rất nhiều loại thuốc viên. Bạn nên tham khảo với bác sĩ để chọn cho mình đúng. Có khoảng 2 tới 3 trường hợp thụ thai trong 100 phụ nữ dùng cách này trong một năm.
• Thuốc viên “tí hon” chứa chỉ riêng hốc môn progestin, thay vì có luôn hốc-môn estrogen chung. Cách này thường áp dụng với phụ nữ dị ứng với hốc etrogen vì một lý do nào đó. Có khoảng 3 trường hợp thụ thai trong 100 phụ nữ dùng cách này trong một năm.
• Ghim ống progestin (như là Norplant) – 6 ống được ghim dưới da, thường ở trên nách tay. Những ống này sẽ tiết ra chất progestin hầu ngăn sự rụng trứng, làm lệch “đường rày” giữa tử cung và ống dẫn trứng, và làm dày dịch nhầy ở thành tử cung, để ngăn chặn tinh trùng xâm nhập. Tiêm chích ngừa được trong 5 năm. Giá tiền có tới vài trăm dollars, nhưng tính ra vẫn rẻ hơn so với thuốc viên. Cách này hữu hiệu hơn. Có ít hơn 1 trường hợp thụ thai trong 100 phụ nữ dùng suốt một năm.
• Chích hốc-môn, loại Depo-Provera – tương tự như trên, hốc-môn được chích ở cánh tay hoặc mông, thay vì ghim. Một mủi chích kéo dài được 90 ngày. Cách này cũng hữu hiệu như cách trên.
• Dụng cụ ngừa (Intrauterine), gọi tắt là IUD – Là một dụng cụ cao su hoặc kim loại đồng, được đặt trong tử cung, để thay đổi hóa chất bên trong. Cách này một lần áp dụng lên tới 10 năm thời hạn. Nhưng không được khuyến khích với phụ nữ đã và đang bị viêm; hoặc phụ nữ có nhiều bạn tình (bệnh tình dục dễ lây sang). Hiệu quả tùy theo. Có khoảng 1 tới 3 trường hợp thụ thai trong 100 phụ nữ dùng cách này trong một năm.
Những cách triệt sản hẳn:
Cắt, khóa và thắt ống dẫn trứng (Tubal ligation) -- Cách n ày thường dùng cho phụ nữ không còn muốn có con nữa. Cách này phải qua phẩu thuật để ngăn chặn trứng và tinh trùng gặp nhau. Cách này có thể hồi lại. Tuy nhiên, nên chọn lựa cách này nếu đã chắc rằng không muốn thụ thai nữa.
Cắt ống dẫn tinh (Vasectomy) – Cách này đơn giản, không hồi lại được. Nó cần được giải phẩu để cắt và buộc ống dẫn tinh. Giống như trên, hãy chọn lựa cách này nếu đã chắc rằng không muốn phụ nữ thụ thai nữa.
Ngừa thai khẩn cấp hoặc thuốc viên “morning-after" – Thuốc viên này bao giồm hai liều hốc-môn phải được uống trong vòng 72 tiếng sau giao hợp không “bảo vệ”. Cách này ngừa thai bằng việc ngăn trứng sản xuất hoặc ngăn sự phát triển của trứng, hoặc ngăn sự rụng trứng vào tử cung. Cách này chỉ dùng cho việc khẩn cấp mà thôi, tính luôn những vụ bị hãm hiếp, áo mưa rách hoặc tuột; quên uống 2 viên hoặc hơn thuốc ngừa trong một chu kỳ; và giao hợp không tính trước.